به گزارش سیمای اقتصادی، شرکت فولاد آلیاژی مرکزی بافق، با سهامداری مشترک سنگ آهن مرکزی ایران و بخش خصوصی، تنها یک سال است که پا به عرصه اجرا نهاده و فعالیت‌های عمرانی و سازه‌ای خود را آغاز کرده است. مهندس علیرضا چایچی، عضو هیئت مدیره این شرکت، در حاشیه بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی متافو، در جمع خبرنگاران از جزئیات این پروژه سخن گفت که تولیداتش شامل انواع فولادهای آلیاژی و مخصوص در مقاطع بیلت، چهارگوش، گرد و مستطیل خواهد بود، ظرفیت عظیمی معادل ۴۰۰ هزار تن در سال را هدف گرفته است. چایچی با اشاره به برنامه‌ریزی سه‌فازه پروژه، توضیح داد که فاز نخست بر تولید مقاطع نیمه‌تمام یا همان بلوم‌ها و بیلت‌ها تمرکز دارد. در فاز دوم، تجهیزات پیشرفته‌ای همچون یونیت‌های VD و VOD به فرآیند تولید افزوده خواهد شد تا کیفیت فولادها را به سطحی برتر برساند. و در نهایت، فاز سوم با راه‌اندازی خطوط رولینگ، تولید مقاطع گرد، تسمه و چهارگوش را ممکن خواهد ساخت. این طرح نه تنها تولید را متنوع می‌کند، بلکه همچون پلی میان نیازهای صنعتی و تکنولوژی‌های نوین عمل خواهد کرد.

از منظر اشتغال‌زایی، چایچی تأکید کرد که شرکت فولاد آلیاژی مرکزی بافق، بالغ بر ۵۰۰ شغل مستقیم و حدود ۵۰۰۰ شغل غیرمستقیم ایجاد خواهد کرد. پیشرفت پروژه تاکنون چشمگیر بوده است؛ در بخش عمرانی و سازه‌ای، بیش از ۴۷ درصد پیشرفت حاصل شده و با نگاهی کلی به کل پروژه – که به صورت EPC (مهندسی، خرید و ساخت) پیش می‌رود – حدود ۳۰ تا ۳۱ درصد پیشرفت فیزیکی ثبت شده است. چایچی گفت: ان‌شاءالله، ظرف ۱۸ ماه آینده، اولین ذوب را استخراج خواهیم کرد و وارد مدار تولید خواهیم شد.

اما آنچه این شرکت را از سایرین متمایز می‌سازد، تفاوت بنیادین میان فولادهای آلیاژی و فولادهای پایه کربنی است. توضیح داد که تمایز، کلید موفقیت است. فولادهای آلیاژی به دلیل ترکیب شیمیایی خاص، ابعاد منحصربه‌فرد، تجهیزات پیشرفته، دانش فنی برتر، کنترل کیفی دقیق، کاربری‌های متنوع، بازارهای هدف و حتی خدمات پس از فروش، ارزشی فراتر دارند. در حالی که منطقه ما بیشتر درگیر مصرف فولادهای ساختمانی و پروژه‌های عمرانی است، نزدیکی جغرافیایی به ترکیه، بخش‌هایی از عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس، فرصت‌های صادراتی بی‌نظیری فراهم می‌کند. با این حال، بازار اصلی فولادهای آلیاژی در کشورهای اروپایی، خاور دور و بخش‌هایی از آسیا نهفته است. چایچی تأکید کرد که برای دوری از رقابت‌های داخلی، باید تمایزی ایجاد کرد. خوشبختانه، این شرکت برای نخستین بار بیلت‌های گرد تا قطر ۳۰۰ میلیمتر را تولید خواهد کرد، که این نوآوری، دریچه‌ای به بازارهایی کمتر کاوش‌شده می‌گشاید و از رقابت‌های خشن و ناخواسته جلوگیری می‌کند.

دانش فنی و تکنولوژی تولید فولادهای آلیاژی، همچون نشانی از پیشرفت صنعتی در کشورهای توسعه‌یافته شناخته می‌شود. چایچی با مقایسه‌ای دقیق اشاره کرد که در کشورهای پیشرفته، ۱۲ تا ۱۵ درصد از تولید فولاد به انواع اسپشیال و آلیاژی اختصاص دارد، در حالی که در ایران این سهم تنها ۳ تا ۵ درصد است. اما تقاضا پنهان است؛ بسیاری از مصارف آلیاژی به صورت قطعات تمام‌شده وارد می‌شود. برای افزایش این سهم، باید دانش تولید قطعات را نیز توسعه داد. صنایع خودروسازی، نفت و گاز، پتروشیمی، ریلی، حمل و نقل و شیمیایی، پررونق‌ترین مصرف‌کنندگان فولاد آلیاژی هستند. همچنین، بخش‌هایی مغفول مانند تولید لوله‌های بدون درز – از تیوبینگ تا کیسینگ – می‌توانند از این محصولات بهره ببرند و واردات مستقیم را کاهش دهند.

در زمینه تأمین تجهیزات، چایچی از پیشرفت‌های چشمگیر خبر داد. بیش از ۳۰۰۰ تن تجهیزات خارجی، شامل کوره‌های IF، یونیت‌های LF، مجموعه CCM و تجهیزات جانبی، خریداری شده است. این تجهیزات در هشت پارت حمل می‌شوند؛ نخستین پارت دو روز پیش حرکت کرده و ظرف ۴۰ روز آینده وارد گمرکات کشور خواهد شد. پس از ترخیص و حمل داخلی، نصب آغاز می‌شود. چایچی پیش‌بینی کرد که با در اختیار داشتن ۵۰ تا ۶۰ درصد تجهیزات، از پایان اسفند یا اوایل فروردین، فاز نصب کلید خواهد خورد. با کارهای موازی مانند کابل‌کشی و پایپینگ، و پس از تست‌های سرد و گرم، اولین ذوب در اردیبهشت سال آینده استخراج خواهد شد. این timeline، همچون نقشه‌ای دقیق، مسیر موفقیت را ترسیم می‌کند.

در مورد ترکیب تولیدات، چایچی توضیح داد: که هنوز زود است، زیرا شرکت در مرحله پروژه است. اما انعطاف‌پذیری بالا اجازه می‌دهد از فولادهای کم‌کربن تا انواع کروم‌دار و نیکل‌دار تولید شود. این طیف وسیع، شامل ۲۰ گروه فولادی و حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ نوع فولاد، بر اساس تقاضای بازار تعیین خواهد شد

چالش‌های انرژی و آب، همچون سایه‌هایی بر سر صنعت فولاد، همواره وجود دارند. چایچی با واقع‌بینی گفت: که برای تولید پایدار، باید پایداری انرژی را تضمین کرد. شرکت با تخصیص ۸۰ مگاوات برق، فراتر رفته و مطالعات احداث نیروگاه خورشیدی ۱۸۰ تا ۲۰۰ مگاواتی در فضای ۳۰۰ هکتاری را آغاز کرده است. منطقه بافق با زمین‌های وسیع و تابش خورشیدی فراوان، ایده‌آل است. همچنین، از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی غافل نیستند. دولت باید پایداری انرژی را فراهم کند، اما تولیدکنندگان نیز باید وارد میدان شوند. در حوزه آب، علاوه بر منابع محلی، استفاده از پساب شهری بافق و اتصال به آب دریای عمان از طریق شرکت‌های بزرگ، در برنامه است.

رویکرد سبز شرکت، همچون ستاره‌ای درخشان، برجسته است. شعار “صنعت سبز” با تجهیزات مدرن محقق می‌شود. غبارگیرها و فیلتراسیون‌ها با هزینه‌ای گزاف برای حفظ محیط زیست خریداری شده‌اند. مجموعه تصفیه آب (واتر تریت) و استفاده از پساب‌ها برای فضای سبز، بخشی از برنامه است. ایجاد فضای سبز ۶ تا ۷ هکتاری، کمک شایانی به پایداری زیست‌محیطی خواهد کرد.

چایچی با نگاهی کلی به صنعت فولاد، از ناترازی انرژی سخن گفت که پایداری را تهدید می‌کند. تابستان بدون برق، زمستان بدون گاز و بحران آب، تولید را مختل می‌کنند. راه‌حل، همت وزارت نیرو و صنعت است. پیشنهاد او: شرکت‌ها در مقیاس کوچک‌تر (۲۰ تا ۳۰ مگاوات) نیروگاه خورشیدی برای مناطق مسکونی بسازند و برق سیکل ترکیبی را به تولید اختصاص دهند. این رویکرد، عملی‌تر از پروژه‌های عظیم است.

علاوه بر انرژی، ناپایداری مواد اولیه و بازار نیز چالش‌ساز است. مطالعات ضعیف در حوزه آلیاژی، داخل و صادرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ادغام‌های بزرگ، کلید است: معادن و فولادسازان باید زنجیره را تکمیل کنند. اما نیاز به انضباط است؛ از منطقه‌ای شروع شود، جایی که غول‌های معدنی و صنعتی لینک شوند و زیرساخت‌های آب، انرژی و گاز را خود فراهم کنند. ورود شرکت‌های کوچک بدون برنامه، دیگر جوابگو نیست. باید قدرت بلامنازعی از سنگ تا فولاد ایجاد شود، با زیرساخت‌های انرژی در کنار آن، تا تولید مستمر تضمین گردد.

در پایان، چایچی به ساختار سهامداری اشاره کرد: حدود ۵۱ درصد بخش خصوصی و ۴۹ درصد سنگ آهن مرکزی. سرمایه‌گذاری کل پروژه، بسته به فازها، بالغ بر ۱۲۰ میلیون یورو برای فازهای یک و دو است و با ورود به رولینگ افزایش می‌یابد. بخش خصوصی پرقدرت وارد شده و امیدوارند با مشکلات تأمین نقدینگی مواجه نشوند.