به گزارش از روابط عمومی بانک توسعه صادرات ایران، نشست «سازکار بهینه نظام پرداخت بین‌المللی در اقتصاد ایران» روز سه‌شنبه ۳ بهمن ماه ۱۴۰۲، با حضور جمعی از متولیان و فعالان این حوزه با میزبانی «مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری» برگزار شد.
این نشست، هفتمین نشست تخصصی از دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «حکمرانی ارزی؛ ثبات و رونق اقتصادی» توسط اندیشکده اقتصاد مقاومتی در حال برگزاری است. در هفتمین نشست از این همایش ابعاد فعلی استفاده از نظام پرداخت غیر رسمی و ضرورت و امکان پذیری ایجاد نظام پرداخت رسمی در مبادلات خارجی ایران و اثرگذاری این مهم در حکمرانی ارزی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
حمیدرضا معبودی در این نشست گفت: برای صحبت درخصوص نظام پرداخت خارجی ایران، باید یک نگاه بازارگرایانه داشته باشیم. تجربه نشان داده است که مفهومی به عنوان نظارت پسینی کیفیت کافی را نداشته است. شاید بد نباشد که از این زاویه به موضوع نگاه کنیم که چگونه میتوان رقابت را ایجاد کرد تا شرایط بازار بهتر شود. برای ایجاد رقابت با پیچیدگی‌های متعددی مواجهیم که مهمترین آن محرمانه بودن آن است. در سال‌های اخیر کارمزد نقل و انتقال پول به عددی رسیده که به نظر نرخ معقولی می‌رسد و به نظر من رقابت این کاهش هزینه را ایجاد کرده است.
وی افزود: اما همچنان باید دید آیا با وجود رقابت، امکان ورود و خروج آزاد نیز فراهم است؟ در وهله اول بانک‌ها در حال ارائه خدمات هستند، اما در واقع بانک‌ها صرفا مهملی برای مدیریت ریسک هستند و تجار در حال اجرای عملیات اصلی هستند. گستردگی که در دور جدید تحریم‌ها در تجار ایجاد شده است، توانسته است قیمت نقل و انتقال را کاهش دهد. برای اینکه بتوانیم ورود و خروج به بازار را تسریع کنیم، باید ریسک پذیری داشته باشیم. در روز اول به فردی که عملیات نقل و انتقال را انجام می‌دهد به یکباره ارقام بالا سپرده نمی‌شود و با ارقام کوچکتر کار شروع می‌شود و در ادامه ارقام بزرگتر می‌شود و صرفا کیفیت کار میتواند به ماندگاری افراد کمک کند. من به شخصه با نظارت و پیگیری و توجه ویژه به نرخ‌ها موافق نیستم و فکر میکنم با اقدامات زیرساختی از جمله ایجاد رقابت و فراهم کردن امکان ورود و خروج آزاد به این عملیات، نتیجه بهتری حاصل می‌شود.
وی ادامه داد: نکته بعدی که میتواند به کاهش هزینه نقل و انتقال و ایجاد شفافیت کمک کند، اصلاح بازار ارز کشور است. وقتی نرخ ارز از ۴۲۰۰ تا حدود ۵۰ هزار تومان در بازار وجود داشته باشد، عملا شرایط را برای نقل و انتقال پول دشوار می‌کند و در این زمینه به ثبات و کاهش تفاوت نرخ‌ها نیاز داریم. به حداقل رساندن تفاوت نرخ‌ها، عملا به کاهش اختلاف در کارمزدها نیز منجر می‌شود و نظارت نیز با سادگی بیشتری انجام می‌شود. نکته مهم اینکه نقل و انتقال پول را صرفا محدود به افراد خاصی نبینیم و باید به آن به شکل یک بازار نگاه کرد و با ریسک پذیری و آزاد گذاشتن بازار، شرایط بهتری را رقم زد.

معبودی در ادامه افزود: اگر ما اعتقاد به رقابت داریم، نباید تفاوتی بین نظام پرداخت رسمی و غیر رسمی جز نرخ نقل و انتقال قائل شویم. در واقع ایجاد کردن نظام پرداخت رسمی خوب است و به افزایش رقابت کمک می‌کند، اما نباید به محدود کردن دیگر روش‌ها و ایجاد انحصار منجر شود. همین الان ما داریم درخصوص واردات کالاهای اساسی، از نظام پرداخت رسمی و بانک‌های مطرح استفاده میکنیم و مجوز اوفک آمریکا هم برای این امر اخذ شده است. من فکر می کنم اگر دانش این کار را داشته باشیم، به جز برای گندم، جو و ذرت، میتوانیم کالاهای دیگر را هم به مرور وارد پروسه نظام پرداخت رسمی کنیم و من معتقدم عملا یک جنگ دانشی در جریان است و فقط مسئله محدود به طراحی ابزار نیست. اگر ما را به اتوبان راه نمی‌دهند باید برویم و مجوز ورود به اتوبان را بگیریم، نه اینکه صرفا بر طراحی ابزارهای متنوع برای عبور از جاده خاکی تمرکز کنیم. من معتقدم ارتباط بانک‌های ایرانی باید با بانک‌های دیگر کشورها برقرار بماند و قطع این روابط به سود کشور نیست و به تضعیف دانش بانکداری بانک‌های داخلی منجر میشود. به طور کلی باید به دنبال متنوع بودن روش‌های پرداخت و نقل و انتقال باشیم و نباید در هیچ روشی انحصار ایجاد کنیم.
وی در پایان گفت: اینکه کم اظهاری و بیش اظهاری در گمرکات کشور وجود دارد یا بازگشت ارز به طور کامل انجام نمی‌شود، من معتقدم مسئله اصلی کشور در پرداخت‌های خارجی این مسائل نیست و حجم بالایی ندارد؛ علاوه بر این ریشه این مسائل بیشتر فرهنگی است و نمیتوان با توسعه ابزارها و ایجاد نظام پرداخت رسمی به آن پایان داد، بهترین اقدام برای پایان دادن به این فساد احتمالی، کاهش فاصله نرخ‌های موجود در بازارهای مختلف و ایجاد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری است.