به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، معاون وزیر صمت و رئیس این سازمان در دومین کنفرانس تخصصی استیل پرایس اکتشاف ذخایر معدنی، فرصت‌ها و چالش‌ها با اشاره به چالش‌های حکمرانی بخش معدن و اکتشاف گفت: ایران یک درصد جمعیت دنیا، یک درصد خاک دنیا و ۷ درصد ذخایر معدنی در ایران وجود دارد و در عین حال بسیاری از منابع در کشور دست‌نخورده باقی مانده است.
دکتر علیرضا شهیدی، با تاکید بر اینکه نیاز است تا مواد معدنی در سطح و یا در عمق را شناسایی و تحت فرایند اکتشاف قرار گیرد، اظهار کرد: بررسی خصوصیات کشورها از نظر معدنی نشان می‌دهد که محیط‌های مستعد کانی‌های معدنی در دنیا ۴۸ محیط و در ایران ۳۵ محیط وجود دارد همچنین تیپ‌های معدنی شناخته شده در دنیا ۱۱۴ تیپ و در ایران ۸۹ تیپ و تنوع مواد معدنی در دنیا ۵۱۲ نوع و در ایران ۸۱ مورد وجود دارد.
وی خاطرنشان کرود: بر این اساس می‌توان گفت که ایران از نظر مواد معدنی همانند اقیانوسی با عمق کم است و آنچه که تاکنون اکتشاف کردیم همخوانی با شرایط کشور ندارد چرا که ایران در کمربند کوهزایی الپ_ هیمالیا قرار دارد و تنوع بسیار زیادی از مواد معدنی در کشورها هست ولی در ایران فاصله‌ای مشاهده می‌شود.

سهم بخش معدنی کشور در درآمد ناخالص ملی تنها ۴۹ صدم درصد است

معاون وزیر صمت، با اشاره به سهم مواد معدنی در تولید ناخالص ملی گفت: طبق آخرین آمارهای منتشر شده در ۷ فوریه سال ۲۰۲۴ منتشر شده، سهم بخش معدنی کشور در درآمد ناخالص ملی تنها ۴۹ صدم درصد است که عدد قابل‌توجهی نیست.
وی تامین مواد معدنی مورد نیاز صنایع را یکی از مهمترین چالش‌های حکمرانی در این حوزه دانست و یادآور شد: صنایع معدنی به عنوان صنعت مادر برای سایر صنایع محسوب می‌شود و چنانچه صنایع معدنی با کمبود خوراک مواجه شوند، همه صنایع در کشور متضرر می‌شوند.
شهیدی، نیروی انسانی متخصص را از دیگر چالش‌های این صنعت نام برد و یادآور شد: ما چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی در این حوزه مشکلات زیادی داریم و افرادی که وارد این حوزه می‌شوند نیاز است تا تحت آموزش‌های تخصصی قرار گیرند البته به شرط آنکه نیروهای انسانی را دریابیم؛ ما در ۳ سال اخیر نتوانستیم یک نفر نیروی انسانی متخصص جذب کنیم.
وی با تاکید بر اینکه ورودی دانشگاه در رشته‌های مرتبط با علوم انسانی کاهش یافته،گفت: کاهش سطح سرمایه‌گذاری‌های اکتشاف را از دیگر چالش‌های این حوزه عنوان کرد و گفت: به هیچ عنوان سهم اکتشاف در چرخه معدن‌کاری به درستی مشخص نشده، علاوه بر اینکه این حوزه با چالش‌های قانونی موجه است چون در حوزه معدن یکسری قوانینی وجود دارد که دست و پا گیر است و اجازه پیشرفت به ما نمی‌دهد.

برای توسعه اکتشاف معادن نیازمند استفاده از شرکای بین‌المللی هستیم

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، دسترسی برای انجام عملیات اکتشافی به دلیل وجود معارضان محلی را از دیگر چالش‌ها ذکر کرد و گفت: یکی دیگر از مسائل ما، زمین است، دیگر زمینی برای اکتشاف باقی نمانده است و این یکی از بحران‌هایی است که با آن مواجه هستیم.
وی با تاکید بر ضرورت ایجاد بانک داده برای ارزیابی ذخایر معدنی یادآور شد: ما نیازمندیم که برای توسعه اکتشافات از شرکای بین‌المللی استفاده کنیم و ما اطمینان داریم که اکتشاف در سطح در ایران به پایان رسیده و باید به سمت اکتشافات و حفاری های عمیق و ژئو فیزیک هوایی برویم. علاوه بر آن وجود آزمایشگاه‌ها از دیگر ضروریات این حوزه است که چالش‌هایی در این زمینه نیز وجود دارد.
شهیدی، عدم دسترسی به آمارها را از دیگر مسائل موجود در حوزه اکتشاف دانست و گفت: بر اساس گزارش آمار ایران میزان ذخایر معدنی در ایران ۲۶ میلیارد تن اعلام شده که این مقدار شامل ذخایر فلزی، غیرفلزی، سنگ ساختمان و گوهر سنگ‌ها می‌شود.
معاون وزیر صمت؛ با تاکید بر اینکه باطله‌های معدنی گاهی ارزش بیشتری از مواد معدنی دارند، تصریح کرد: ما باید به این حوزه وارد شویم زیرا در دنیا تا سال ۲۰۵۰ دیگر معدن جدیدی را استخراج نمی‌کنند بلکه معاون آینده از دل این باطله‌ها خواهد بود، همچین سرعت تغییرات آنقدر زیاد شده که هر یک سالی که عقب می‌مانیم معادل ده‌ها سال از نظر فناوری عقب می‌مانیم.

چالش مهم حوزه معدن عدم دسترسی به آمارهای متقن است
وی با تاکید بر ضرورت توجه به اکتشاف مواد جدید معدنی تاکید کرد: دنیای آینده دنیایی است که از انرژی‌های پاک و سبز استفاده می‌کند.
شهیدی؛ عدم دسترسی به آمارهای متقن در حوزه معدن را از دیگر چالش‌ها عنوان کرد و یادآور شد: هر نهادی آمار متفاوتی ارائه می‌دهد به عنوان نمونه آمار مرکز ملی سنک‌آهن ما معادل ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن، کانسنگ طلا ۹۶۰ میلیون تن، سرب و روی ۲۱۴ میلیون تن، کانسنگ مس ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن و بوکسینگ ۲۲ میلیون تن اعلام شده و این آمار با آمارهای وزارت صمت متفاوت است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به بیان چالش‌های بخش مواد معدنی پرداخت و با تاکید بر اینکه میزان مصرف با میزان ذخایر تراز نیستند گفت: اکتشاف ما با سرعت کندی در جریان است و در آینده با چالش‌های زیادی مواجه می‌شویم و طبق آمارهای رسمی میزان مصرف سنگ آهن ۱۱۲ میلیون تن برای تولید ۳.۵ میلیون تن فولاد است و اگر اکتشاف جدیدی رخ ندهد با چالش‌های زیادی مواجه می‌شویم.
وی اضافه کرد: طبق آمارهای شرکت ملی فولاد اگر ظرفیت فولادسازی به بیش از ۵۵ میلیون تن و ۱۰۰ درصد شود بعد از سال ۱۴۰۰، برای ۱۴.۵ سال، سنگ آهن داریم به شرط آنکه منابع جدیدی وارد نشود و اکتشاف جدیدی صورت نگیرد.

نیاز به پایش ذخایر مواد معدنی داریم تا در صورت زیاد بودن آنها صادر کنیم

معاون وزیر صمت با اشاره به آمارهای وزارت صمت در حوزه ذخیره معادن در زمینه ناترازی مصرف در سنگ اهن گفت: یکی دیگر از چالش‌ها حوزه اکتشاف زمان تبدیل کانسار به معدن در ایران طولانی است، میانگین جهانی ۷ سال و در ایران معدن گل‌گهر که زمان کمتری داشته ۲۰ سال طول کشیده است.
شهیدی، تصمیم‌گیری‌های آنی را از دیگر چالش‌ها، دانست و گفت: ما نیاز به پایش ذخایر مواد معدنی داریم که در صورت زیاد بودن آنها صادر کنیم و اگر نیاز بیشتری داریم اقدام به واردات مواد معدنی کنیم و در صورتی که در این حوزه برنامه‌‌ریزی درستی داشته باشیم می‌توانیم به شکوفایی اقتصادی برسیم.
وی، تولید و تکمیل اطلاعات پایه زمین‌شناسی در مقیاس جدید یک پنجاه هزارم برای تمام لایه‌های اطلاعاتی و استفاده از روش‌های نوین برداشت را از رویکرد جدید سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور یادکرد.
معاون وزیر صمت؛ ادامه داد: طبق برنامه هفتم موظف شدیم یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتر ژئوفیزیک هوایی اجرایی کنیم و در حال حاضر پوشش ۷.۵ کیلومتری داریم و تا ۳ سال آینده باید به عدد یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتری برسیم.
شهیدی، با اشاره به جزئیات اجرای طرح تحول در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گفت: در طرح تحول تقسیم کار ملی را اجزایی کردیم و طبق آن شناسایی و پی‌جویی به سازمان واگذار شد و اطلاعات آن در اختیار وزارت صمت قرار می‌گیرد.