اداره کل محیط زیست شهرداری تهران، با درک این واقعیت و با هدف ایجاد نقشه علمی، واقع‌بینانه و قابل اتکا از منابع آلاینده اصناف، طی سال‌های اخیر برنامه‌ای راهبردی و چندسطحی را طراحی و اجرا کرده است. این برنامه، که بر سه فاز اصلی شناسایی و مستندسازی، بررسی و تحلیل پرونده‌ها، و کنترل و مدیریت واحدهای آلاینده استوار است، تلاشی برای گذار از رویکردهای مقطعی و واکنشی به سمت یک نظام پایش علمی، پایدار و مبتنی بر داده است.

در این مسیر، نقش شهروندان اهمیت مضاعف یافته است. گزارشگری مردمی، مطالبه‌گری و فشار اجتماعی، ابزارهایی کم‌هزینه اما بسیار مؤثر در شناسایی واحدهای آلاینده بوده‌اند؛ به‌ویژه در شهر بزرگی مانند تهران که نظارت میدانی به تنهایی پاسخگوی حجم فعالیت‌ها نیست. تقویت این سازوکار مردمی، در کنار آموزش و گفت‌وگو با صاحبان صنوف، به ایجاد یک رویکرد مشارکتی در مدیریت آلودگی¬های محیط زیستی کمک خواهد کرد؛ رویکردی که بدون همکاری کسب‌وکارها و آگاهی عمومی به نتیجه نخواهد رسید.

از سوی دیگر، بهره‌گیری از فناوری و هوشمندسازی پایش، زمینه‌ساز تحولی اساسی در نحوه نظارت شهری خواهد شد. ترکیب داده‌های علمی، گزارش‌های میدانی و اطلاعات مردمی، امکان تصمیم‌گیری دقیق‌تر و هدفمندتر را فراهم می نماید. همکاری نزدیک با شرکت ساماندهی مشاغل نیز نقش حمایتی و اجرایی مهمی در تکمیل فرآیند بررسی و اعمال ضوابط را بدنبال داشته است.

مرور کارنامه چهار سال اخیر نشان می‌دهد که مدیریت شهری تهران، با وجود چالش‌ها و محدودیت‌های موجود، توانسته است مسیر بلوغ و ثبات را در زمینه کنترل آلاینده‌های صنفی طی کند. تکمیل بانک اطلاعاتی اصناف آلاینده، طراحی سازوکارهای تشویقی برای واحدهای سبز، و تلاش برای تدوین نقشه جامع آلودگی اصناف تهران از گام‌های مهمی است که این روند را تقویت می نماید.

امید است این گزارش، با ارائه تصویری روشن از وضعیت کنونی، اقدامات انجام شده و مسیر پیشرو، بتواند به عنوان سندی مرجع در برنامه¬ریزی¬ها و تصمیم‌سازی¬های مدیریت شهری مورد استفاده قرار گیرد. بی‌تردید، دستیابی به شهری پاک‌تر و پایدارتر، نیازمند تداوم همکاری تمامی دستگاه‌ها، صنوف و شهروندان است و شهرداری تهران این مسیر را با عزم و مسئولیتی جدی دنبال خواهد کرد.

محمدصابر باغخانی پور

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران