به گزارش “سیمای اقتصادی” با تلاش همکاران و پژوهشگران شرکت بیمه دانا و از طریق مدیریت دفتر تحقیقات و مطالعات بیمه‌ای برای اولین بار تعداد یازده مقاله به دبیرخانه پژوهشکده بیمه ارسال شد.

از تعداد ۱۶۱ مقاله واصل شده پس از طی روند داوری و ارزیابی نهایی توسط کمیته علمی همایش تعداد ۲۷ مقاله به عنوان مقاله قابل ارایه و ۲۴ مقاله نیز تحت عنوان مقالات پوستری پذیرفته شدند. تعداد ۵ مقاله نیز به دلیل حجم مقالات پذیرفته شده در کتابچه چکیده مقالات چاپ شدند.

سهم شرکت بیمه دانا از مقالات پذیرفته شده تعداد ۳ مقاله قابل ارایه و دو مقاله پوستری بود که علاوه بر چاپ در کتابچه چکیده مقالات، در کتاب مجموعه مقالات، نیز به چاپ خواهد رسید. با توجه به ثبت بیست و ششمین همایش ملی بیمه و توسعه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)، مقالات مزبور دارای امتیاز پژوهشی هستند.

نشست علمی همایش در روز ۱۲ آذرماه در ۹ پنل تخصصی برگزار شد. پنل تخصصی “نقش ساختار بازار و نهاد‌ها در ضریب نفوذ بیمه”، به ریاست دکتر ابراهیم کاردگر، نایب رییس هیات مدیره و مدیر عامل بیمه دانا در سالن اصلی(نور) دانشگاه الزهراء، برگزار شد. با توجه به روند مدیریت پنل و غنای علمی مقالات ارایه شده، این کارگروه به یکی از پنل‌های پرشور، فعال و با کیفیت تبدیل شده بود.

مقاله ارائه شده در این پنل تحت عنوان” تحلیل ویژگی‌ها و ساختار رقابتی بازار بیمه‌ی ایران” توسط دکتر ابراهیم کاردگر، دکتر مهدی احراری و حمید رضا محمدی اوجان تهیه و نگارش شده بود.

دکتر احراری، مدیر دفتر تحقیقات و مطالعات بیمه‌ای، که مقاله مزبور را ارایه داد، هدف از این پژوهش را نشان دادن ویژگی‌های صنعت بیمه‌ی ایران از منظر ساختار بازاری عنوان کرد که بر اساس شاخص‌های درجه تمرکز، فرآیند رقابتی شدن در آن ظهور و بروز پیدا کرده است.

وی اظهار داشت: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اگرچه بر اساس شاخص تمرکز هرفیندال-هیرشمن، بازار بیمه‌ی کشور به عرصه رقابتی شدن پا نهاده، ولی همچنان متراکم و ناکارا ارزیابی می‌شود. علاوه بر این ترتیبات نهادی بازار به ویژه از بعد فنی آن و نیز وجود ظرفیت‌های بالقوه متعدد و متکثر بالاخص در حوزه بیمه‌های زندگی که مبین توسعه نیافتگی صنعت بیمه کشور است، از مهمترین و اصلی‌ترین عوامل ناکارآمدی بازار بیمه است.
وی در پایان یادآور شد که تغییر در بنیان های فکری و نگرش نهاد حاکمیت به نهاد بیمه و ترتیبات نهادی آن، متضمن تحول توسعه گرا و ساختارمند بازار بیمه خواهد بود.

در این همایش همچنین مقاله‌ای با عنوان “اقتصاد مشارکتی؛ روند فناورانه تاثیرگذار بر صنعت بیمه” در پنل تخصصی نقش فناوری اطلاعات در ضریب نفوذ بیمه که با همکاری مشترک دکتر ابراهیم کاردگر و خانم عطیه بهشتی تهیه شده بود، توسط خانم بهشتی ارایه شد.
در این پژوهش به این موضوع اشاره شده که بحران مالی جهانی موجب ایجاد تغییراتی عظیم در شرایط اقتصادی جوامع و افراد گردیده است. همزمانی این رخداد با تغییرات بین نسلی و فرهنگی از یک سو و از سوی دیگر، نفوذ همه ‌جانبه فناوری در تمامی ابعاد؛ موجب شده تا مدل‌های نوین کسب و کار فناورانه، همچون اقتصاد مشارکتی، فراگیر شوند.

منطق اقتصاد مشارکتی که بر پایه استفاده از ظرفیت دارایی‌های بلا استفاده افراد به جای مالکیت دارایی‌ها است، به شدت مورد استقبال قرار گرفته و ارزش فعلی آن در حدود ۵۷٫۶ میلیارد دلار تخمین، و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵، این رقم به ۳۳۵ میلیارد دلار فزونی یابد. این رشد در حالی است که طبق پژوهش‌های بعمل آمده؛ ورود صنعت بیمه به این حوزه، علاوه بر ایجاد نقش کاتالیزوری در رشد این مفهوم، موجب تدوین و ارائه محصولات و خدمات نوین بیمه‌ای منطبق با نیاز مشتریان گردیده و پیامدهایی همچون افزایش ضریب نفوذ در این صنعت را با خود به ارمغان خواهد داشت. لذا هدف از این مقاله، بررسی و تبیین مفهوم اقتصاد مشارکتی، فرصت‌ها و چالش‌های این مفهوم فناورانه در صنعت بیمه است.

بر اساس این گزارش، سومین مقاله قابل ارایه در بخش نشست علمی همایش با عنوان”بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر تقاضای بیمه زندگی در ایران”، به لحاظ حجم مقالات پذیرفته شده در پنل تخصصی مرتبط ارایه نشد و در کتابچه چکیده مقالات به چاپ رسید. نویسندگان این مقاله عبارتند از: دکتر ابراهیم کاردگر، دکتر مهدی احراری، عبدالله نجار فیروزجائی.

هدف اصلی این تحقیق برآورد تابع تقاضای بیمه زندگی در ایران طی سال های ۱۳۹۷-۱۳۷۰ است. بر اساس نتایج بدست آمده؛ درآمد سرانه، نرخ باسوادی و نرخ بهره متغیرهای با اثر مضاعف و امید به زندگی، توسعه مالی، تورم انتظاری و احتمال مرگ سرپرست، عوامل موثر بر تقاضای بیمه زندگی برآورد شده اند.
همچنین بین تقاضای بیمه زندگی و درآمد سرانه اسمی و توسعه مالی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و بین تقاضای بیمه زندگی و متغیرهای نرخ بهره، امید به زندگی و تورم انتظاری رابطه منفی و معنی دار حاصل شده است. همچنین نتایج نشان دهنده برتری معنادار روش شبکه عصبی(GMDH) نسبت به روش رگرسیونی پانل دیتا بود.

مقالات بخش پوستری:
تحلیل اثر همزمان رقابتی بودن بازار بیمه و اثرات دانه ای بر رشد ضریب نفوذ بیمه در ایران
دکتر ابراهیم کاردگر، دکتر مهدی احراری، حمیدرضا محمدی اوجان، عبدالله نجار فیروزجائی
با توجه به اهمیت نظام بانکی در توسعه مالی، بحث مربوط به اندازه بانک‌ها و تأثیر آن بر رشد اقتصادی، مفهومی با عنوان دانه‌بندی مطرح شد که از نظریه محدود کردن اندازه بانک‌ها یا تقسیم بانک‌های بزرگ به بانک‌های کوچک نشأت گرفته است. بر این اساس هر چه تعداد اندک بانک‌های بزرگ سهم بیشتری از سهم تعداد بسیار بانک‌های کوچک را در بازار داشته باشند، اثر تکانه های وارد بر هر بانک در مجموع از بین نمی رود.
به عبارت دیگر ساختار بازار از حیث رقابتی بودن و باز بودن، تأثیر معناداری را بر رشد و توسعه بخشی و کل اقتصاد خواهد گذاشت. براساس ادبیات مطروحه و با توجه به اهمیت ساختار بازار بیمه در کارایی شرکت‌های بیمه و به تبع آن توسعه چتر بیمه و رشد ضریب نفوذ بیمه، درجه تراکم و تمرکز بازار بیمه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت تا اثر دانه‌ای در بازار بیمه مورد سنجش قرار گیرد.
نتایج بیانگر آن است که با وجود درجه تراکم بالا در فضای به ظاهر رقابتی بازار بیمه کشور، اثرات منفی دانه‌بندی(Granularity) بر رشد و توسعه صنعت بیمه و به تبع آن ضریب نفوذ بیمه نمایان می‌باشد. به عبارت بهتر اثر تکانه‌های وارده بر صنعت بیمه بواسطه اثرات نامطلوب دانه‌ای ناشی از ساختار متراکم بازار بیمه کشور، توزیع نشده و از بین نمی‌رود. بنابراین لازم است تا نهاد حاکمیت سیاست‌های اصلاحی و توسعه‌ای ساختارمند و هدف‌مندی را برای نهادینه کردن بازار کارا و رقابتی اتخاذ نماید.

سقلمه‌زدن و تأثیر آن بر ضریب نفوذ بیمه
دکتر ابراهیم کاردگر، مهدی احراری، فرزانه انواری
سقلمه(Nudge)، از مباحث میان رشته‌ای در حوزه علم اقتصاد و روانشناسی می‌باشد. سقلمه‌زدن عبارت است از: “هرجنبه‌ای از ساختار انتخاب که رفتار افراد را با روشی قابل پیش‌بینی و بدون ممنوعیت گزینه‌ها یا تغییر چشمگیر مشوق‌های اقتصادی تغییر ‌دهد”. از آنجا که اتخاذ تصمیم کاملا درست در دنیای پیچیده امروز، کار بسیار دشواری است و هر عاملی می‌تواند تصمیم ما را تحت تاثیر قرار ‌دهد، سقلمه‌زدن به بهبود تصمیم‌های پیرامون سلامت، ثروت، شادی و اینکه چگونه انتخاب و زندگی بهتری داشته باشیم، می‌پردازد.

در دنیای امروز برخی از سیاست‌ها به صورت قانون و ممنوعیت عمل می‌کنند. به عنوان مثال، قانون، سرقت و حمله را منع می‌کند و یا بیمه عمر را در بعضی از کشورها، اجباری می‌کند. از طرف دیگر سیاست‌هایی وجود دارند که به شکل مشوق‌های اقتصادی عمل می‌کنند؛ یارانه برای سوخت‌های تجدیدپذیر، کمک هزینه برای بعضی از فعالیت‌های خاص یا مالیات بر بنزین از این دست سیاست‌ها می‌باشند ولیکن نظریه سقلمه می‌تواند در سیاست‌گذاری عمومی باعث وضع کمتر قوانین و درگیری‌ کمتر دولت شود.

در نظریه مذکور ملاحظات اخلاقی به ویژه در حوزه سیاست و اقتصاد نیاز به بررسی و مطالعه بیشتری دارد. از این رو در این مقاله مبحث سقلمه و انواع مهم آن در بازار بیمه مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر آن بر ضریب نفوذ بیمه توسط چند نمونه کاربردی تبیین شد.